Vek postojanja i rada diplomatskog arhiva obeležen je otvaranjem izložbe dokumenata Sto godina savremenog diplomatskog arhiva Ministarstva spoljnih poslova Republike Srbije, 16. decembra 2019. godine u Arhivu Jugoslavije.
Prisutnima se, u svojstvu domaćina, prvo obratio direktor Arhiva Jugoslavije, dr Milan Terzić, rekavši da je izložba priređena saradnjom kolega iz Ministarstva spoljnih poslova Republike Srbije i Arhiva Jugoslavije, uz korišćenje dokumenata od izuzetnog značaja za Srbiju i Jugoslaviju. Napomenuo je da je diplomatska građa delila sudbinu naših prostora, da su dokumenta iz perioda Kraljevine Jugoslavije i socijalističke Jugoslavije nezaobilazna za razumevanje istorije 20. veka. Dokumenta stvorena radom Ministarstva spoljnih poslova do 1945. godine već su pohranjena u Arhivu Jugoslavije, a među njima i materijali o Vojislavu Jovanoviću Marambou, koji se posvetio čuvanju arhivske
građe kao prvi rukovodilac Glavne arhive, odnosno Arhivskog odeljenja Ministarstva, kroz koje su prošla i imena kao što su Ivo Andrić, Miloš Crnjanski, Koča Popović. Iz njihovih izveštaja o radu poslanstava u kojima su službovali, koji se nalaze u građi, može se shvatiti da je diplomatija okvir između realnog i mogućeg.
Na početku svog obraćanja, prvi potpredsednik Vlade i ministar spoljnih poslova Republike Srbije Ivica Dačić, rekao je da se u arhivama čuva prošlost i da upravo odnos prema njoj u velikoj meri određuje i našu budućnost, da je Diplomatski arhiv delio sudbinu srpskog naroda, ali i jugoslovenske države u dvadesetom veku i da je savremeni Diplomatski arhiv riznica istorije.
Dokumenti koji se čuvaju u Ministarstvu spoljnih poslova uključuju i neke od diplomatskih akata i međunarodnih ugovora čvrsto ugrađenih u same temelje međunarodnog poretka 20. veka. Istakao je da se kao datum formiranja modernog Diplomatskog arhiva uzima 5. maj 1919. godine, kada je doneta Uredba o organizaciji Ministarstva inostranih dela i diplomatskih zastupništava i konzulata Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, čime je ustanovljena Glavna arhiva, koja je u svom sastavu imala Dokumentaciju i Biblioteku. Kao Glavni arhivar, a kasnije i načelnik Istorijskog odeljenja u Ministarstvu inostranih dela Kraljevne SHS, dr Vojislav Jovanović Marambo sa saradnicima je predano radio na sređivanju obimne arhivske građe. Zahvaljujući njegovom trudu i upornosti restitucijom je iz Beča vraćena velika količina građe koja je za vreme Prvog svetskog rata bila opljačkana i odneta. Posebno je značajan njegov rad na izradi zakona o arhivama i pravilnicima o korišćenju građe i istraživačkom radu u Istorijskom odeljenju. Nažalost, rad Istorijskog odeljenja na gotovo pune četiri godine ponovo je prekinuo Drugi svetski rat. Tragedija koja je zadesila arhivsku građu Ministarstva tokom Prvog svetskog rata, ponovila se i za vreme okupacije. Arhive srpskog i jugoslovenskog Ministarstva inostranih poslova pretrpele su ogromnu štetu – mnoge važne arhivalije potpuno su uništene u ratnim razaranjima, dok su druge, koje je ta sudbina mimoišla, otete. Tako je jedan od prvih prioriteta posleratne obnove rada Diplomatskog arhiva bio prikupljanje i restitucija ukradenih arhivalija o čemu svedoče i izloženi dokumenti.
Izložbu kojom je predstavljen Arhiv Ministarstva spoljnih poslova kroz vreme, čine dokumenta o njegovoj organizaciji i radu u periodu do i nakon 1945. godine, o njihovom sređivanju, obradi, čuvanju i smeštaju, kao i o istraživanju arhivske građe. U vitrinama se mogu videti četiri ugovora iz Zbirke međunarodnih ugovora, uključujući i najstariji među njima, Ugovor o savezu između Srbije i Rumunije iz 1868. godine, koji su konzervirani i digitalizovani zahvaljujući saradnji Ministarstva spoljnih poslova sa Narodnom bibliotekom Srbije.
Na kraju izlaganja gospodin ministar se posebno zahvalio Arhivu Jugoslavije koji je pomogao u organizovanju ove izložbe, a u kome se čuva arhivska građa Ministarstva inostranih dela Kraljevine SHS i Jugoslavije od 1918-1945. godine, i sa kojim Diplomatski arhiv već godinama sarađuje u organizaciji izložbi i drugih događaja posvećenih uspostavljanju bilateralnih odnosa s drugim državama. Potom je proglasio izložbu otvorenom.
Priređivači izložbe i dvojezičnog srpsko-engleskog kataloga koji prati izložbu su Dragan Teodosić, Zorica Avramović-Živković, Ranka Rađenović, Jasenka Janković i Ranko Marković .
Izložba će za posetioce biti otvorena svakog radnog dana, od 9-16 časova, do 17. januara 2020. godine.

FOTOGRAFIJE SA OTVARANjA IZLOŽBE U BEOGRADU